Çanakkale Tarihi ve Resimleri

Tarihi

Ç


anakkale, Anadolu’nun ve Ortadoğu’nun stratejik bir
bölgesidir. Bu sebeple geçmişte pekçok istilâlalara uğramıştır.
Çanakkale il merkezine 30 km mesâfede bulunan Truva harâbeleri en eski
yerleşim merkezlerindendir. Truva iki bin sene Anadolu’nun bir kültür
merkezi olmuştur. Truva harâbeleri 9 yerleşme katına sâhiptir. M.Ö.
3200 ile M.S. 400 seneleri arasına âittir.M.Ö. 1200 târihinde Akalılar
(Akhaialılar) Truva Kalesini ele geçiremeyince gemilerine bindiler,
kale dibinde ise tahtadan yapılmış büyük bir at bıraktılar. Bu atı kale
içine alan Truvalılar, zafer şenlikleri yaparken, at içinde gizlenen
Akalar, kale kapılarını açarak gemideki diğer askerlerle birlikte
saldırıp şehri ele geçirdiler.

Bu bölgeyi Akalardan sonra
Ispartalılar, M.Ö. 6. asırda Persler ve M.Ö. 4. asırda Makedonya Kralı
İskender işgâl etti. İskender, M.Ö. 334’te Çanakkale Boğazından geçti.
İskender ölünce Makedonyalı generaller, bu bölgeye sâhib olmak için
devamlı mücâdele ettiler. Netîcede Roma İmparatorluğu bölgeye hâkim
oldu. Roma M.S. 395’te ikiye bölününce, bu bölge Doğu Roma’nın payına
düştü. Bir ara Hun Türkleri geçici olarak bu bölgeye sâhib oldular.
İslâm orduları 668, 672 ve 717 senelerinde kudretli donanmalarıyla
Çanakkale Boğazından geçerek İstanbul’u kuşattılar ve Çanakkale
bölgesini üs olarak kullandılar.

Bizans, Lâtin, İtalyan
cumhuriyetleri ortaklaşa bu bölgeye hâkim oldular. 1071 Malazgirt
Zaferinden sonra Selçuklular Çanakkale’ye kadar geldiler. Fakat
Çanakkale Boğazını tam olarak ele geçiremediler. 1097’de Haçlı
seferlerinde İznik’i Haçlı ordusu işgâl edince, Selçuklular Marmara ve
Ege Denizi kıyılarından içlere doğru taktik îcâbı çekildiler.

1113’te
Emir Muhammed komutasındaki Türk birlikleri Çanakkale’ye kadar
geldilerse de, 1147-1149 İkinci Haçlı Seferi sebebiyle geri çekildiler.
Anadolu Selçuklu Devletinden ayrılarak bağımsız olan Karesi Beyliği,
Çanakkale’yi kesin olarak ele geçirdi. 1345’te Orhan Gâzi zamânında
Karesi Beyliği Osmanlı Devletine katıldı.Türkler Avrupa’ya
Çanakkale’den geçerek çıktılar. Şehzâde SüleymânPaşa tarafından 1349’da
Gelibolu fethedildi. Birinci Murad zamânında 1362’den sonra Boğaz’ın
bütün kıyılarını Osmanlılar fethettiler. Tanzimata kadar Gelibolu
Cezayir-i Bahri Sefid (Akdeniz Adaları)veya Kaptan Paşa eyâletinin
merkeziydi. Çanakkale, Kocaeli, Rodos, Oniki Ada, Asya adaları
(Midilli, Sakız ve diğerleri), İyonya adaları (Korfus, Kefalonya ve
diğerleri)Siklad adaları ve Egriboz Adası bu eyâlete bağlı idi.
Çanakkale’nin Truva ile ilgisi yoktur. Çanakkale şehrini Fâtih Sultan
Mehmed Han kurmuş ve geliştirmiştir.

Fâtih’ten sonra da coğrafî durumu îtibâriyle gelişmesine devâm etmiştir.

Tanzimattan
sonra Biga bağımsız sancağının merkezi olmuştur. Cumhuriyet devrinde
kendi ismini taşıyan ilin merkezi olmuştur. Birinci Dünyâ Savaşında
İngiliz, Fransız ve Rus donanmaları Çanakkale Boğazını geçip,
İstanbul’u ele geçirmek, Rusya’ya boğazlar yolunu açmak için
saldırdılar.Savaş 3 Kasım 1914’te İngilizlerin Seddülbahir’i denizden
dövmesiyle başladı. 19 ve 23 Şubat 1915 saldırılarından netîce
alamayınca, 18 Mart 1915’te büyük bir saldırı yaptılar. Bu saldırıda
düşman, 3’ü büyük zırhlı olmak üzere 9 savaş gemisi kaybetti. 11 savaş
gemisi de ağır yaralandı. Denizden netîce alamayan düşman kuvvetleri,
25 Nisan 1915’te Seddülbahir ve Arıburnu’na kuvvet çıkardılar.

Seddülbahir,
Arıburnu, Morto Koyu, Alçıtepe, Kanlısırt, Conk Bayırı, Kabatepe,
Kocaçimen ve Anafartalarda çok kanlı mevzi ve göğüs göğüse savaşlar
oldu.Türk askeri kahramanlık destanları yazdı. “Çanakkale geçilmez!”
fikrini kabullenen düşman kuvvetleri, hezîmetlerini sineye çekerek 9
Ocak 1916’da çekilip gittiler. Düşmanın çoğu müstemleke askeri olan
252.000 kaybına karşılık 253 bin kaybımız oldu. Bu savaşta Osmanlı
Devleti en seçkin ve genç evlatlarını kaybetmiştir. (Bkz. Çanakkale
Savaşları)



Resimleri